nederlandse vereniging voor jeugdforensische gedragsdeskundigen
Mentaal vitaal in je werk
Online studiedag Efcal NL 12 oktober 2023
‘Code zwart voor de jeugdzorg’. ‘De kwaliteit van de jeugdzorg holt achteruit, de problemen worden groter en het zijn er steeds meer’. ‘Kinderen en kwetsbare gezinnen krijgen niet de hulp die ze nodig hebben’. ‘Teveel kinderen maken gebruik van de jeugdzorg’. Zomaar een greep uit recente nieuwsberichten over de jeugdzorg. Arbeidsmarktkrapte, reorganisaties en bezuinigingen, personeelsverloop, een hoge werkdruk, en het werken met complexe problematiek doen een groot beroep op de jeugdzorg professional. Een baan met veel uitdagingen! Toch werken professionals dagelijks met hart en ziel om kinderen veilig(er) te laten opgroeien.
Hoe zorg je - in een werkveld met zoveel krachten en problemen - goed voor jezelf? Hoe houd je plezier in je werk en blijf je veerkrachtig in de omgang met ingrijpende gebeurtenissen? Hoe maak je gebruik van hulpbronnen en heb je voldoende bronnen om uit te putten? Hoe ga je professioneel om met dreiging of agressie en blijf je kwalitatief en effectief onderbouwd werk leveren. Hoe raak je niet opgebrand?
Kortom; Hoe blijf je mentaal vitaal?
Tijdens de studiedag op 12 oktober willen we dit thema bespreken. We gaan in op verschillende onderwerpen als; vakmanschap, de impact van suïcide en traumasensitief werken binnen een organisatie. Verder willen we aandacht besteden aan wat professionals nodig hebben als het gaat om coaching en begeleiding op de werkvloer. De studiedag zal zorgen voor het verbreden van kennis, het delen van ervaringskennis en praktische handvatten bieden in wat wel werkt wel en wat niet werkt.
Programma studiedag 12 oktober
09.00 uur Digitale inloop en welkom van dagvoorzitter
09:15 uur Prof. Dr. Leonieke Boendermaker 'Vakmanschap'
09.55 uur Drs. Shireen Kaijadoe en Sjoerd Wiersma 'De impact van suïcide'
Pauze
10:45 uur Karin Schwartz 'Traumasensitief op de werkvloer'
11:25 uur Tinka Verhulst 'In interactie: Begeleiden en coachen
Afsluiting
Vakmanschap: De jeugdzorg kan beter door te focussen op kwaliteit en leren op de werkvloer. Deze presentatie gaat in op het werken in de 24-uurs zorg; welke methoden en werkzame elementen bij het werken in de 24-uurs zorg zijn van belang, welke competenties en kennis vraagt dit van medewerkers? Welke randvoorwaarden zijn hierbij nodig? En hoe wordt leren op de werkvloer normaal?
De impact van suïcide: Suïcidale jongeren benadrukken dat bij suïcidepreventie de aandacht moet verschuiven van risico inschatten naar contact maken. Maar die verschuiving doet iets met professionals. Het vraagt om een andere manier van werken. Wat doet het met hulpverleners om controle los te laten en nabij te zijn? En hoe kunnen ervaringswerkers daarbij helpen? Daarover en meer gaan Shireen en Sjoerd in gesprek.
Traumasensitief op de werkvloer: Werken in de jeugdhulpverlening biedt veel plezier, voldoening en ontwikkelkansen. Maar het kan ook tot uitputting leiden​. Psychische ontregeling van jongeren, wat zich bijvoorbeeld kan uiten in agressief, opstandig, angstig, depressief en delinquent gedrag, vraagt namelijk om nabijheid, alertheid, up-to-date deskundigheid en bovenal empathische betrokkenheid van medewerkers. Ook een lange adem is onontbeerlijk. Net zoals het kunnen verdragen van kwetsbaarheid en lijden in ontwikkeltrajecten. Deze jongeren, en soms ook hun ouders, hebben vaak al veel meegemaakt in hun leven. Medewerkers worden blootgesteld aan dit lijden en de uitingsvormen daarvan. Soms hebben ze zelf ook al veel meegemaakt in hun leven. Eigen levenservaringen en de chronische en aanhoudende stress ten gevolge van het werk beïnvloeden de medewerkers, de teams en de organisatie als geheel. In deze sessie zal worden stilgestaan bij de thema's compassiemoeheid en compassietevredenheid, vicarious trauma en het ondersteunen van veerkrachtig functioneren van alle betrokkenen rondom een jongere aan de hand van het organisatiebrede raamwerk trauma-informed care. Inzichten uit wetenschap en praktijk worden gedeeld.
In interactie: begeleiden en coachen: Hoe blijf je vitaal binnen het krachtenveld van arbeidskrapte, reorganisaties en bezuinigingen, personeelsverloop, hoge werkdruk, het werken met complexe problematiek. Dat is de vraag waar deze dag over gaat. Hoe raak je niet opgebrand in een omgeving waarvan we weten dat die soms niet zo gezond is voor ons. Moeten we ons verhouden tot de parallelle dynamieken kenmerkend voor de zorg, nl dat wat je doet of kunt doen zelden genoeg is en zelden goed genoeg.
Zeggen we tegen grieperige collega's dat ze vooral goed voor zichzelf moeten zorgen en doen we dat niet voor onszelf. Zeggen we ja tegen teveel aan taken of taken die eigenlijk niet bij onze functie horen. Supervisie, intervisie en coaching kunnen bijdragen aan het meer bewust worden van jouw persoonlijke respons op dit krachtenveld. Vertragen en de aandacht naar binnen richten om iets van ademruimte te ervaren. In deze bijeenkomst neem ik jullie mee in het systemisch kijken naar dit krachtenveld en hoe je eigen systemische blauwdruk bepalend is voor jouw antwoord op alle appels die op je af komen vanuit cliënten, collega’s en je leidinggevende. Is er eigenlijk ademruimte of gaat jouw respons automatisch? Welke plek neem je in t.o.v. collega's, is er steun voor jou in de organisatie en hoe ga je om met (be)grenzen? Voorbeelden van vragen die we ons kunnen stellen die ons helpen vertragen om wat ‘op adem te komen’.
Criminal Minds: ligt in het brein een oplossing voor crimineel gedrag?
De (on)mogelijkheden van neurobiologie in de forensische jeugdzorg
Zomerlezing en netwerkborrel EFCAP-NL 29 juni 2023:
Locatie: Aristo meeting center, Utrecht Centraal
Tijd: 15:30 uur -17:00 uur met aansluitend een netwerkborrel
Tijdens deze middag maak je kennis met de nieuwste ontwikkelingen en inzichten op het gebied van neurobiologie en de toepassing daarvan in de forensische (jeugd)zorg. Klinische implicaties van neuromodulatie als een niet-invasieve behandeling zijn veelbelovend. Onderzoek laat zien dat neuromodulatie kan helpen bij het verminderen van agressie en impulsiviteit, waardoor de kans op gewelddadige incidenten en crimineel gedrag kan afnemen. De integratie van neurobiologische en standaard psychosociale screening kan bijdragen aan een meer holistische behandeling van jongeren met risicovol gedrag en gedragsproblemen en is daarmee veelbelovend. Maar er zijn ook ethische dilemma's die aandacht verdienen en besproken worden.
Tijdens de zomerlezing is aandacht voor de (on)mogelijkheden van neurobiologische interventies en daarnaast wordt (vanuit de translationele forensische kinder- en jeugdpsychiatrie) een brug geslagen tussen de wetenschappelijke kennis en de praktijk van de forensische jeugdzorg. De bijeenkomst zal zorgen voor het verbreden en delen van kennis en praktische handvatten bieden in wat wel werkt wel en wat niet werkt.
Programma
15:00-15:30 Inloop en opening door dagvoorzitter
15:30-16:15 Dr. Josanne van Dongen - Als neuromodulatie agressie kan tegengaan, moeten we dat dan willen?
16:15-17:00 Prof. Dr. Lucres Nauta – Jansen - Vertalen van neurobiologische kennis naar de forensische praktijk
17:00 Netwerkborrel
Dr. Josanne van Dongen
Als neuromodulatie agressie kan tegengaan, moeten we dat dan willen?
Recent onderzoek laat zien dat niet-invasieve neuromodulatie een veelbelovende interventie kan zijn voor het reduceren van verschillende vormen van externaliserend probleemgedrag, zoals impulsiviteit, emotionele dysregulatie en agressie. Deze interventies kennen weinig bijwerkingen en kunnen helpen om de levenskwaliteit van cliënten te verbeteren. In de forensische jeugdzorg zou neuromodulatie ook kunnen worden gebruikt bij jongeren met antisociaal gedrag, gedragsstoornissen en agressieproblemen. Deze jongeren hebben vaak een verminderde controle over hun impulsen en emoties, waardoor ze in conflict komen met de wet en in aanraking komen met justitie. Echter, er zijn ook ethische dilemma's die gepaard gaan met het gebruik van neuromodulatie in de preventie van crimineel gedrag. Het toepassen van neuromodulatie om gedrag te veranderen kan worden gezien als een inbreuk op de persoonlijke autonomie en integriteit van een individu. Dit kan ethische bezwaren oproepen, vooral als het gaat om toepassen van neuromodulatie bij minderjarigen en/of binnen een gedwongen kader. Tijdens de lezing zal er dieper ingegaan worden op de veelbelovende techniek van neuromodulatie en de ethische en juridische kwesties waarmee rekening gehouden dient te worden wanneer neuromodulatie zou worden ingezet in de forensische (jeugd)zorg.
Prof. Dr. Lucres Nauta - Jansen
Hoofdbrekens & hartzaken: vertalen van neurobiologische kennis naar de forensische praktijk
Translationele forensische kinder- en jeugdpsychiatrie is een relatief nieuwe tak van de kinder- en jeugdpsychiatrie die zich richt op het vertalen van wetenschappelijke bevindingen naar de praktijk van de forensische kinder- en jeugdpsychiatrie. Centraal staat de vraag hoe we de huidige neurowetenschappelijke kennis over de ontwikkeling van hersenfuncties en antisociaal gedrag beter kunnen integreren in de forensische praktijk. Kunnen we door betere integratie van zowel neurobiologische en psychosociale kenmerken van jongeren komen tot een betere inschatting van de risico’s en behoeften van jongeren en hoe kunnen we vervolgens interventies daar zo goed mogelijk op te laten aansluiten? Hoe kunnen professionals in de forensische jeugdzorg beter worden ondersteund bij het begrijpen en behandelen van psychiatrische problemen bij minderjarigen en kunnen meer minderjarigen worden geholpen bij het voorkomen van recidive en het opbouwen van een positieve toekomst. Tijdens mijn lezing zal ik ingaan op deze vragen; wat weten we al en welke stappen verwachten we in de nabije toekomst te zetten.
Seksuele uitbuiting is de meest voorkomende vorm van mensenhandel in Nederland. De aanpak van seksuele uitbuiting van minderjarigen (ook wel loverboyproblematiek genoemd) heeft grote maatschappelijke en politieke belangstelling. Er is veel aandacht voor in de media, maar ook binnen instellingen voor forensische en (residentiële) jeugdzorg zijn diverse ontwikkelingen te zien met betrekking tot de signalering en passende hulpverlening voor slachtoffers van mensenhandel. Alhoewel het aantal gemelde slachtoffers dalende is, lijkt
een steeds groter deel onopgemerkt te blijven. Wat zijn de huidige ontwikkelingen op het gebied van seksuele uitbuiting, wat is de rol van digitalisering hierin, en wat kunnen zorgaanbieders of zorgprofessionals doen om hierin te helpen en tijdig te signaleren? Maar ook, tegen welke dilemma`s kun je dan oplopen? Wat kunnen we leren van ervaringsdeskundigen hierin? Hoewel de aandacht meestal uitgaat naar meisjes die seksueel worden uitgebuit, richten we ons tijdens deze studiedag ook op jongens die slachtoffer van seksuele uitbuiting worden.
Tijdens de studiedag zal er aandacht zijn voor landelijke trends, de rol van digitalisering, het signaleren en omgaan met slachtoffers van seksuele uitbuiting, en het verbeteren van de aangiftebereidheid?
De studiedag zal zorgen voor het verbreden van kennis, het delen van ervaringskennis en praktische handvatten bieden in wat wel werkt wel en wat niet werkt.
Programma:
9.00 Inloop: spoken word van een ervaringsdeskundige
9.15 Achtergronden van slachtoffers van seksuele uitbuiting
Suze Hageman (onderzoeker) en Dyonne Pennings (senior adviseur), Nationaal Rapporteur
Mensenhandel en Seksueel Geweld Tegen Kinderen
De Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen heeft een onderzoek gedaan naar de achtergronden van minderjarige slachtoffers van seksueel geweld en slachtoffers van seksuele uitbuiting, “Brede Blik op Slachtofferschap”. In deze sessie lichten Suze en Dyonne toe met welke kwetsbaarheden en problemen mensen te maken hebben voordat ze slachtoffer worden waar in het ondersteunen bij het herstel en bieden van bescherming rekening mee gehouden moet kunnen worden. Ze gaan onder andere in op de thuissituatie, gezinsinkomen, onderwijs en persoonlijke problematiek van slachtoffers. Ze zullen ook kort iets vertellen over hoe online platformen een rol spelen in seksuele uitbuiting.
9.55 Aangifte doe je niet
Emma Simons, onderzoeker Centrum Kinderhandel en Mensenhandel
Het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM) heeft in 2018 onderzoek gedaan naar factoren die een negatieve invloed hebben op de aangiftebereidheid van Nederlandse, minderjarige slachtoffers van seksuele buiting. In het onderzoek wordt een beslismodel toegelicht over de stadia die slachtoffers doorlopen voordat zij de keuze maken om wel of geen aangifte te doen en welke omstandigheden van invloed zijn op deze keuze. In de presentatie zal worden ingegaan op de bevindingen uit het onderzoek waarbij specifiek wordt ingegaan op de drempels die slachtoffers ervaren bij het kiezen van de strafrechtelijke oplossing, namelijk het doen van aangifte
10.35 Pauze
10.45 Inzet ervaringsdeskundigheid in de zorg
Rene Cardynaals, kinder -en jeugdpsychiater en Mukisa, ervaringsdeskundige
Mukisa is an inquisitive Muslim boy recruited from the age of 8 to recruit other children from the Ghettos of Kampala as child soldiers and, his only chance is to escape to Europe. In Europe, he falls into the hands of traffickers and has to sell drugs or his body. Can he escape a second time and build a new life? Along with child and youth psychiatrist Rene Cardynaals (KJP, PSY-Care, Via Icarus, affiliated with the Regional Coordination Point for Human Trafficking & Prostitution) will talk to us (and each other) we are able to ask: what do we learn from Mukisa's life story?
11.35 Platform HOPE
Danushika ervaringsdeskundige en José projectcoördinator bij platform HOPE
11.50 Signaleren slachtofferschap seksuele uitbuiting
Gabrielle Mercera, onderzoeker Koraal
Het signaleren van seksuele uitbuiting is van groot belang voor preventie, het tijdig ingrijpen bij slachtofferschap en het aanbieden van passende zorg en ondersteuning. In deze presentatie komt aan bod op welke risicofactoren en signalen gelet kan worden door professionals om slachtofferschap te voorkomen of (vroegtijdig) te herkennen. Speciale aandacht is er voor jongensslachtoffers, die vaak nog meer onder de radar blijken te zijn dan meisjes. Er wordt ingegaan op welke stappen professionals moeten namen na signaleren en er worden praktische handvatten gegeven.
12.30 Afsluiting
Op 23 juni 2022 vindt de zomerlezing met aansluitend een borrel plaats. De lezing, verzorgd door dr Inge Wissink van Universiteit Utrecht en Yoanne Spoormans van de Nationale politie, gaat over gedigitaliseerde jeugddelinquentie en cybercrime. Na afloop van de lezing bent u van harte welkom voor een drankje en ontmoeting.
Gangsta’s Paradise: jeugd en zware criminaliteit
Online Studiedag EFCAP-NL 31 maart 2022
Hoewel de jeugdcriminaliteit de afgelopen jaren afneemt, neemt zware criminaliteit onder jongeren juist toe. Een kleine groep jongeren lijkt, soms al op jonge leeftijd, betrokken te zijn bij ernstige geweldsdelicten, soms zelfs bij georganiseerde misdaad. Wat maakt dat jongeren steeds vaker wapens gebruiken? Hoe komt het dat jongeren toetreden tot georganiseerde misdaad of gebruikt worden als loopjongen door zware criminelen? Wat is drill rap en wat voor rol speelt de drillcultuur bij geweld onder jongeren? Wat is nodig om dezen jongeren op het juiste pad te houden? Op 31 maart zoomen we tijdens de volgende EFCAP studieochtend in op deze vragen en wat we al weten over jeugd en zware criminaliteit.
Programma
09:00 Digitale inloop en opening door dagvoorzitter
09:15 Jonge aanwas in georganiseerde criminaliteit: de rol van familie
Dr. Veroni Eichelsheim, NSCR
10:00 De (online) drillcultuur in Nederland
Dr. Robby Roks
Sinds 2019 is er in Nederland de nodige ophef over drillrap, een uit Chicago afkomstige muziekstijl. In de media wordt drillrap expliciet gekoppeld aan de toename van steekincidenten onder jongeren en zelfs in verband gebracht met enkele dodelijke steekincidenten. Op basis van een onderzoek naar drillrap in Rotterdam zal dr. Robby Roks een beschrijving geven van de (online) drillrapcultuur.
10:45 Pauze
11:00 Zoek brede maatschappelijke coalities vanuit de hulpverlening. Kijk ook naar buiten!
Drs. Eric Heidelberg; interviewer: Ingrid van den Boogerd
Jeugdhulp en jeugdbescherming kunnen alleen effect hebben als ze aandacht geven aan beschermende factoren. In het gezin, in de wijk, in de samenleving. Dan gaat het om actief positie innemen in het debat rond drugs, criminaliteit, gokken, rolmodellen uit mode muziek et cetera. De hulpverlening moet gemeenten en samenleving veel meer uitdagen en bevragen hierover.
11:45 Lespakket maakt jongeren weerbaar tegen uitbuiting
Drs. Linda Smit, Garage2020
Garage2020 heeft samen met Noord-Holland Samen Veilig en de jongeren zelf een lespakket ontwikkelt om uitbuiting onder jongeren te voorkomen. Wat jongeren over uitbuiting moeten leren weten we, maar hoe zorg je ervoor dat de lesstof aantrekkelijk is voor jongeren en ook blijft hangen?
12:30 Afronding
Innovatie in de forensische (jeugd)zorg
Hoe kan innovatie je als zorgvrager of zorgprofessional helpen? Maar ook, tegen welke dilemma`s kun je dan oplopen?
Innovatie draagt bij aan slimme oplossingen voor het effectiever en efficiënter werken in de zorg. Innovatie zorgt voor verbetering van de zorg door het flexibeler en toegankelijker inzetten van zorg en ondersteuning (hybride zorg) voor zowel zorgvragers als medewerkers. Het versterkt de ontwikkeling van cliënten (en het netwerk) zodat zij de kans krijgen te ontwikkelen en participeren, het bevordert zelfregie en empowerment van cliënten, en innovatie draagt bij aan een betere aansluiting van zorg op met name de jongere doelgroepen. Ook draagt innovatie bij aan het boeien en binden van medewerkers; medewerkers halen de meeste voldoening uit clientcontact. Innovatie creëert ruimte voor clientcontact met medewerkers, dit geeft medewerkers energie.
Deze vragen staan centraal tijdens deze studieochtend.
- Welke digitale innovaties zijn er om de zorg te ondersteunen?
- Wat weten we al over de effecten ervan?
- Hoe zorgen we voor een goede implementatie en borging, met welke vraagstukken heb je dan te maken?
Spreken we elkaars taal? Over het integreren van de juridische discipline en de (psychiatrische) jeugdhulp.
Na de succevolle studiedag voor de verschillende beroepsgroepen die in het jeugdforensisch veld met elkaar samenwerken in 2018 wordt dit thema opnieuw uitgewerkt in de tweede (online) studiedag van 2021.
Werkt u als raadsonderzoeker, officier, advocaat , als psycholoog of psychiater, reclasseerder of behandelaar met jongeren dan is dit de kans om met en van elkaar te leren.
Deze studiedag richt zich op de samenwerking tussen professionals uit verschillende vakgebieden – juristen en gedragsdeskundigen – die zich allen vanuit hun eigen perspectief bezighouden met de, al dan niet gedwongen, hulpverlening aan jeugdigen.
Het is en blijft daarbij van belang om bij tijd en wijle te bezien of deze disciplines elkaar ook voldoende verstaan. Allereerst wordt in toenemende mate het belang gezien van een interdisciplinaire benadering bij het informeren en evalueren van beleid en wetgeving. Hierbij kan worden gedacht aan de Wet herziening kinderbeschermingsmaatregelen uit 2015, waarmee werd beoogd om te komen tot een effectievere en efficiëntere jeugdbescherming, waarbij het belang van het kind voorop staat. Een ander voorbeeld is de recente evaluatie van het hoorrecht en de procespositie van minderjarigen, waarbij werd gebruikgemaakt van inzichten uit de pedagogische wetenschappen en neuropsychologie. Daarnaast blijft het ook in de praktijk van belang dat de verschillende disciplines elkaar blijven verstaan.
Tijdens deze studiedag staat de vraag centraal of juristen en gedragsdeskundigen elkaars taal voldoende spreken – en hoe daarbij bereikt kan worden dat de stem van de jeugdige, waaraan in toenemende mate waarde wordt gehecht, voldoende wordt gehoord. In de verschillende (interactieve) bijdragen wordt aandacht besteed aan het wederzijdse begrip tussen de disciplines en de participatie van jeugdigen in verschillende contexten (het jeugdstrafrecht, de gesloten jeugdzorg, en de eigen rechtsingang van jeugdigen in het familierecht). Ten slotte wordt afgesloten met een meer overkoepelende bijdrage, waarin vanuit kinderrechtenperspectief wordt gereflecteerd op de besluitvorming omtrent en het werken met kinderen en hun eigen participatie daarin.
De laatste jaren is er toenemende maatschappelijke aandacht voor het ontwikkelen van gezinsgerichte -en kleinschalige opvang voor kinderen en jongeren die niet meer thuis kunnen wonen. De opkomst van kleinschalige voorzieningen laat in het residentiële forensische jeugdveld een snelle ontwikkeling zien. Het idee achter kleinschalige voorzieningen is dat heterogene en complexe problematiek om maatwerk vraagt en er niet kan worden uitgegaan van een one-size-fits-all-benadering. Een kleinschalige voorziening zou meer mogelijkheden bieden voor een veilig leefklimaat, individuele aandacht, rust en continuïteit, en daardoor het aangaan van nieuwe gehechtheidsrelaties stimuleren en de inzet van vrijheidsbeperkende maatregelen verminderen. Daarmee lijken kleinschalige voorzieningen een passender aanbod voor een complexe doelgroep. Maar wat weten we nu over kleinschalige voorzieningen in het forensisch jeugdveld? Hier gaan we in deze studiedag verder op in. Relevante vragen die aan bod komen zijn:
- Waarom de ontwikkeling naar kleinschaligheid?
- Hoe zien deze kleinschalige voorzieningen eruit?
- Wat werkt in kleinschaligheid?
- Kunnen we leren van andere sectoren?
In het tweede gedeelte van de studiedag zijn er simultaan 2 workshops gegeven.
1. Behandeling in een kleinschalige voorziening & outreachend werken
Drs. Suzan Terweij en Dr. Tijs Jambroes
2. Wat kunnen we leren van de ouderenzorg?
Prof. dr. Hilde Verbeek